NACE Kodu Nedir? ve Neden kullanılır?

NACE kodu nedir?

“Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması” anlamına gelen NACE, Avrupa’da ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistiklerin üretilmesi ve yayılması amacına yönelik olarak oluşturulmuş bir kodlama sistemidir. Orijinal adı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” olduğu için bu ifadedeki sözcüklerin baş harflerinde oluşur. Avrupa Birliği tarafından belirlenmiş NACE kodu uygulaması, “Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (ISIC)” ile de ilişkili olup ekonomik faaliyetlere ilişkin istatistiki verileri dünya düzeyinde karşılaştırma açısından da önemli bir araçtır.

NACE, Avrupa Birliği’ne uyum çalışmaları kapsamında, Türkiye’de de kullanılmaya başlanmıştır. Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı 2013 yılından beri NACE kodlarını kullanmaktadır.

İşyerleri ve işletmelerin faaliyet alanlarının tehlike sınıfını belirleyen NACE kodu altı hanelidir. Bu yüzden, “altılı faaliyet kodu” olarak da bilinir.

NACE kodunun işlevi nedir?

Şirketini kurarken, öncelikle girişimin için en uygun şirket tipini seçmen gerekir.

Girişimin için uygun şirket tipini seçmene yardımcı olacak “Hangi şirket tipi bana daha uygun?” başlıklı yazımıza da göz atmak ister misin?

Şirket tipini seçtikten sonra, şirketin merkezi olacak adresi belirleyip kira kontratını yapmalısın. Ardından, şirket ana sözleşmesini hazırlatıp ilgili ticaret odasına kayıt yaptırmalısın. Bu işlemlerin sonrasında, vergi dairesinden, ticaret odasında belirlenen NACE kodu ile mükellefiyet açtırmalısın.

NACE kodunu öğrenerek, işyerinin tehlike derecesini de tespit etmiş olursun. NACE koduna göre tasnif edilen işler, az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak listelenir. İşyerinin ve faaliyet alanının tehlike derecesini belirleyerek, iş güvenliği yasalarının gereklerini daha kolay yerine getirebilir, işini güvenle sürdürebilirsin.

İş güvenliği ile birlikte, sosyal güvenlik uyuşmazlıkları ve iş yargılamalarının sosyal güvenliği ilgilendiren bölümleri için de NACE kodu önem arz eder.

NACE kodunu kim belirler?

NACE kodu, 19.1.2005 tarihli ve 25705 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış “Odalarda/Ticaret Borsalarında Mesleklerin Gruplandırılması” hakkındaki yönetmeliklerin, 03.06.2012 tarihli ve 29312 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış değişik geçici 3’üncü maddeleri uyarınca, bağlı oda ve borsa üyelerinin faaliyet kodlarının ve buna bağlı olarak meslek gruplarının belirlenmesi görevi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği‘ne (TOBB) verilmiştir.

NACE kodu nasıl belirlenir, nereden öğrenilir?

NACE kodundaki rakamların hepsinin bir anlamı vardır. Altı haneden oluşan bir kodun ilk iki rakamı, genel faaliyet sınıflandırmasını, son dört rakam ise alt faaliyet sınıflandırmasını belirtir. Ayrıca, SGK sicil numaranın 3. hanesinden 8. hanesine kadarki rakamlar da NACE kodunu oluşturur. Örneğin, 10, gıda ürünlerinin imalatını, 10.52 dondurma imalatını, 10.52.01 ise, sade, sebzeli, meyveli vb. Dondurma imalatını belirtir. Bu faaliyet alanı “az tehlikeli” olarak sınıflandırılır.

NACE kodunu belirlemek için,

• En güncel İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi‘ni kontrol etmelisin. Bunu yaparken muhasebecin ya da mali müşavirinden destek alabilirsin.
• Eğer hali hazırda bir şirketin varsa, NACE kodunu öğrenmek için İstanbul Ticaret Odası’ndaki (İTO) kaydını da sorgulayabilirsin. İTO’nun web sitesine girerek (ito.gov.tr) sırasıyla tescil ilan kuruluş ve sicil kayıtlarına tıklamalı, buradaki arama kriterlerinden biriyle firmana ait kayıtlara ulaşmalısın. Firma detay sayfasında NACE kodunu görebilirsin.

NACE kodları ile Maliye Bakanlığı’nın belirlediği vergi kodları da aynıdır. İnternet vergi dairesi sisteminden alınan barkodlu vergi levhasında ana faaliyet kodları bölümünde yazılan kod, aynı zamanda NACE kodudur. Bazen vergi sistemi ile SGK kayıtlarındaki NACE kodu uyuşmayabilir. Veyahut, şirketin için belirlediğin NACE kodu, şirketinin iş koluyla ilgisiz olabilir. Bu tip durumlarda, TOBB’a başvurarak NACE kodu düzeltme talebinde bulunmalısın. Aksi halde, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler kapsamında ceza alabilirsin. 

Tehlike sınıfları nelerdir?

İş yerleri, tehlike sınıfına göre 3’e ayrılır. Bu sınıflar:

• Çok tehlikeli: İnşaat, maden, tersane vb. işlerin yapıldığı iş yerleri.
• Tehlikeli: İmalat, kesme, boyama, servis vb. işlerin yapıldığı iş yerleri.
• Az tehlikeli: Büro hizmetleri, gıda, perakende alışveriş vb. iş yerleri.

NACE KODLARI LİSTESİNİ İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ