Çalışanların İş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimi güvenlik kültürü kazanılmasında son derece önemlidir. Yapılan araştırmalar;İş Kazalarının; % 88’i insan hatası sebebiyle, % 10 ‘u mekanik hatalar sebebiyle, % 2’si öngörülemeyen, önlenemeyen sebeplerle meydana gelmektedir.

İş Kazalarının % 50’si kolaylıkla önlenebilecek kazalardır. İş Kazalarının % 48’i sistemli bir çalışma ile önlenebilecek türden kazalardır. Kazaların sadece % 2 ‘si önlenemeyecek türden kazalardır. Meslek hastalıklarının ise %100 ü  gerekli tedbirlerin alınması suretiyle önlenebilmektedir.

Çalışanlara Temel İSG Eğitimleri;

İş sağlığı ve güvenliği eğitimi kaç yılda bir yapılır?

a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa ve 16 saat

b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 2 yılda en az bir defa ve 12 saat

c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 3 yılda en az bir defa ve 8 saat olarak düzenlenir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun yanı sıra Yargıtayca verilen içtihat niteliğinde bazı kararlar ile de eğitimin önemine vurgu yapılmıştır: Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 23.03.1982 tarih ve 1498 esas sayılı ve 1701 karar sayılı kararında; “İşçiyi eğitmeden çalıştırmaya başlayan işveren, meydana gelen iş kazasından sorumludur.” ifadesine yer verilmiş [46], bir diğerinde ise Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 16.06.2004 tarih ve 2004/21-365 esas sayılı ve 2004/369 karar sayılı kararında “İş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim, bir kısım mevzuat ve hükümlerini içeren belgelerin verilmesiyle değil, eylemli olarak bu bilgilerin aktarılması ve öneminin kavratılması ile sağlanabilir.” denilmektedir.

İSG Eğitim Süreleri

(1) Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde;

a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,
b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,
c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat
olarak İSG eğtimi süreleri belirlenir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen İSG eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan konulara göre dağıtımında işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır.

(3) Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte dört saat ve katları şeklinde işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de değerlendirilebilir.

İş Güvenliği Eğitimi Kaç Yıl Geçerli ?

a) Az tehlikeli sınıfta 3 yıl

b) Tehlikeli sınıfta 2 yıl 

c) Çok tehlikeli sınıfta 1 yıl

olarak geçerlidir. 

Çalışanların İSG Eğitimi Almaları ile ilgili Mevzuat

• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu, “Çalışanların Eğitimi” başlıklı 17 nci maddesinde şu hükümlere yer verilmiştir:

“(1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.

(2) Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.

(3) Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.

(4) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca, herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

(5) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe başlatılamaz.

(6) Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar.

Yine aynı Kanunun 11 inci maddesine göre ise; işverenler, “acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar.”

• 15.05.2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”in getirmiş olduğu bir takım düzenlemeler şunlardır:

Yönetmeliğin 5 inci maddesi “İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili; programların hazırlamasını ve uygulamasını, eğitimler için uygun yer, araç ve gereç temin edilmesini, çalışanların bu programlara katılmasını ve eğitim programları sonunda katılanlar için katılım belgesi düzenlenmesini sağlar. İşveren,  geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki (işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler, kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar ve ilk yardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler) hususlar ile ilgili bilgi verir; geçici iş ilişkisi kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini sağlar. Asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverene ait çalışanların eğitimlerinden, asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur. İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz.” şeklinde işverenlerin yükümlülüklerini ortaya koymaktadır.

Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde de “Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim programları çerçevesinde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılır, eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygular ve bu konudaki talimatlara uyarlar.” hükmü ile çalışanlara bu eğitimlere katılma ve öğrendiklerini uygulama yükümlülüğü getirilmiştir.

Madde 11 — Çalışanlara verilecek eğitim, işyerinin faaliyet alanına göre aşağıdaki ve benzeri konulardan seçilir;

İSG Eğitim Konuları

• Genel iş sağlığı ve güvenliği kuralları,
• İş kazaları ve meslek hastalıkların sebepleri ve işyerindeki riskler,
• İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
• Kaza, yaralanma ve hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,
• İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
• Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,
• Yasal mevzuat ile ilgili bilgiler,
• İşyerinde güvenli ortam ve sistemleri kurma,
• Kişisel koruyucu alet kullanımı,
• Ekranlı ekipmanlarla çalışma,
• Uyarı işaretleri,
• Kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddelerle ortaya çıkan riskler,
• Temizlik ve düzen,
• Yangın olayı ve yangından korunma,
• Termal konfor şartları,
• Ergonomi,
• Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,
• İlk yardım, kurtarma.

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik hakkında tüm detayları öğrenmek için bizimle iletişim kurmalısınız. Sizler için en kaliteli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini sunuyoruz. İş güvenliği sektör olarak değil sağlıklı çalışma ortamı için oldukça önem taşımaktadır. A, B ve C sınıfı olarak kurslarımızda tecrübeli eğitimlerimizden dersler alarak belgenize sahip olabilirsiniz.

İş güvenliği konusunda farkındalık son yıllarda oldukça artmıştır. Sizler de gerekli eğitimlerimize katılarak görevinizi yerine getirebilirsiniz. İş yerindeki fiziki çevre şartları, çalışma ortamı gibi birçok sebepten dolayı işçilerin karşılaşabilecekleri sağlık ve mesleki sorunların en aza indirilmesi ya da ortadan kaldırılması için çalışmalar ve analizler yapılması iş sağlığı ve güvenliğidir. İş sağlığı ve güvenliğinin doğru bir şekilde sağlanabilmesi için tehlikelerin ve risklerin iyi analiz edilip ortadan kaldırılması gerekir.

Böylece hem işçi, hem iş yeri hem de işletme korunur. İş sağlığı ve güvenliği 4857 sayılı iş kanunuyla beraber yasal temele dayandırıldı.

İşçinin ve işverenin yükümlülükleri, cezai yaptırımın uygulanacağı gibi maddeler fazlasıyla önemlidir. İş kazaları ve meslek hastalıklarından korumak için gereken önlemleri almak, bu konuda bilgilenmek oldukça gereklidir. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik amacı çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul esaslarını düzenlemektir.

Kanun işyerlerini ve çalışanlara eğitim verecek kurum, kuruluş ve kişileri kapsamaktadır. İşverenin yükümlülükleri; eğitimler için uygun araç, gereç ve yerlerin temin edilmesi, programların hazırlanması, çalışanların bu programa katılması, katılımcılara program sonunda katılım belgesi düzenlenmesini sağlamaktır. İşveren geçici iş ilişkisi olan diğer işverene ve konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini sağlamaktadır. 22/05/2003 tarihli 4857 sayılı İş Kanunundaki 2. madde yedinci fıkrasına göre işveren-alt işveren kurulan iş yerleri, çalışanların eğitimlerinden sorumludur.

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

İşveren teklikeli ya da çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinde yapılan işlerde karşılaşılacak güvenlik ve sağlık riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın diğer işyerlerinden gelen çalışanları işe başlatamamaktadır. İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde işveren çalışanlarına belirtilmiş olan konularını içerecek biçimde gerekli eğitimin verilmesini sağlamalıdır. Fiilen çalışmaya başlamadan önce işveren çalışanın yapacağı işyerine ve işe göre korunma tedbirlerini kapsayan öncelikli konularda eğitimi sağlar. Risklerle ilgili eğitimler çalışma yeri, iş değişikliği, iş ekipmanlarının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar sebebiyle ayrıca verilir.

Eğitimler çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az 1 kez, tehlikeli sınıfta iki yılda en az 1 kez, az tehlikeli sınıfta üç yılda en az 1 kez düzenli aralıklarla tekrarlanır. Meslek hastalığına yakalanmış ya da iş kazası geçiren çalışana işe dönmeden önce kazanın ve hastalığının sebepleri, korunma yolları, güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ek eğitim verilir. Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan çalışanların eğitimi için destek elemanların çalışan temsilcilerine görev konularıyla ilgili eğitim verilir. 15 yaş ile 18 yaş arasındaki genç çalışanlar, engelli, gebe, yaşlı, emziren çalışanlarla ilgili gerekli eğitimler sağlanır. Eğitimin maliyeti ve eğitimde geçen süreler çalışanlara yansıtılamaz ve çalışma süresinden sayılır. Çalışanlar eğitime katılır ve talimatları uygular.

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik için eğitim programlarının planlanması ve düzenlenmesi önemlidir. İşveren yılda düzenlenecek eğitim faaliyetlerini gösteren eğitim programının hazırlanmasını sağlar. Bu programların hazırlanması için temsilcilerin ve çalışanların görüşleri alınır. İşe yeni alımlarda ve değişen şartlar olduğunda yeni risklerle ilgili yıllık eğitimler ilave edilir. Programlarda eğitim tarihi, konusu, amacı, yeri, kimlerin katılacağı bildirilir.

Eğitim süreleri ve konuları az tehlikeli işyerleri için en az 8 saat, tehlikeli işyerleri için en az 12 saat, çok tehlikeli işyerleri için en az 16 saat olarak çalışanlar için işe giriş ve işin devamında belirlenen periyotlar için belirlenir. Eğitim süreleri bütün olarak değerlendirilir.

14 saat ve katları şeklinde vardiya ve benzer iş programlarına dikkate alınarak zaman dilimleri belirlenir. Eğitimin temel prensipleri arasında eğitimin verimli olmasının sağlanması için eğitime katılacakların ihtiyacı olan konuların özenle seçilmesi gerekir. Teorik ve uygulamalı şekilde eğitimler düzenlenir. Grup ya da bireysel şekilde eğitim uygulanabilir.

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği hakkında sahip olunması gereken beceri, bilgi, tutum ve davranışlarının ölçülebilir şekilde ortaya konması gerekir. İşveren belirlediği yöntem ile bireysel seviye tespiti yaparak eğitim öncesi seviyesi ve eğitim dışında alması gereken eğitimleri belirler. İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin amacı iş sağlığına ve güvenliğine yönelik davranış değişikliğini sağlamak ve eğitimlerde aktarılan bilgilerin öneminin çalışan kişiler tarafından kavranmasıdır. Eğitim sonunda ölçme ve değerlendirme yapılmaktadır. Bu değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkinliği belirlenir ve eğitimde yapılması gereken değişiklikler varsa tespit edilerek uygulanır ve eğitim tekrarlanır. Yeterli sistem kurulduğunda çalışanlara uzaktan eğitim verilebilmektedir.

Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik için eğitimin verilmesi ve belgelendirilmesi konusu oldukça önemlidir. Eğitimi veren kişi ve kuruluşlar işyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri tarafından, işveren işçi ve kamu görevlileri kuruluşları ve bu kuruluşlarca kurulmuş olan eğitim vakıfları, eğitim merkezleri, üniversiteler, kamu kurumu, Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları, ortak sağlık ve güvenlik birimleri tarafından sağlanmaktadır.

Eğitim verilecek mekanın niteliklerine de dikkat etmek gerekir. Yer uygulamaların yapılması için yeterli ve uygun olmalıdır. Konfor şartları ve yeterli aydınlanma sağlanmalıdır. Eğitim için kullanılacak araç ve gereçlerin son teknolojiye uygun olması sağlanmaktadır. Düzenlenen eğitimler ise belgelendirilir. Belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanmaktadır. Eğitim sonrası düzenlenen belgede eğitime katılan kişinin adı, soyadı, eğitimin konusu, süresi, görev ünvanı, eğitimi verenin adı, soyadı, görev ünvanı, eğitim tarihi gibi bilgiler yer almaktadır. İşyeri dışında bir kurumdan alınan eğitimlerin düzenlenen sertifikalarında bilgiler yer alır.

Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütmektedir. Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Eğitim konuları için genel konular çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler, iş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar, iş yeri temizliği ve düzenidir. Sağlık konuları ise ilk yardım, biyolojik ve psikososyal risk etmenleri, meslek hastalıklarının sebepleri, hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanmasıdır.

Teknik konular ise elle kaldırma ve taşıma, kimyasal fiziksel ve ergonomik riskler, iş ekipmanlarının güvenli kullanımı, parlama patlama yangın ve yangından korunma, ekranlı araçlarla çalışma, elektrik tehlikeleri riskleri ve önlemleri, güvenlik ve sağlık işaretleri, iş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması, iş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü, temizlik şirketleri, kişisel koruyucu donanım kullanımı, tahliye ve kurtarmadır.